İlk Alkım Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi | Destek Eğitim Programları
DUYU BÜTÜNLEME TERAPİSİ
Çevremizden aldığımız bilgiler çevremizi ve kendimizi tanımamızı sağlar. Bu da Merkezi Sinir Sistemimizin sürekli uyarılması demektir.
Beyin sapı yaşama dair fonksiyonlarımızı yöneltir. Beyin ise öğrenme ve seçme özelliğinden tercih etme özelliğine sahip. Yani beyin bütün duyulardan aldıklarını bütünlüyor. Gördüğümüz şeyleri beyinde bildiklerimizle bütünlüyoruz. Çocuklarda bütünlemekte sıkıntı olduğunda sadece gördüğünü biliyor. Eksik bilgilerden dolayı gördüğünü bütünleyemiyor.
Merkezi sinir sisteminin doğru uyarılması için stres gereklidir. Burada dikkat edilmesi gereken stresin dozu, stresin az ya da çok olması merkezi sinir sistemini uyarmayacaktır. Ayrıca merkezi sinir sistemi, algılamaya hazır değilse uyarı almayacaktır. Merkezi sinir sisteminin organize edilip, bilgiyi almaya hazır hale getirilmesi gereklidir.
Çünkü önemli olan adaptif cevap yeni doğru cevap alınmasıdır. Öğrenme merkezi sinir sisteminin organizasyonuyla gerçekleşir.
DUYU BÜTÜNLEME SÜRECİ
SAFHA 1 - TAKTİL: Dokunma duyusu Anne karnında gelişen ilk ilkel duyudur. 2 türlü dokunma duyusu vardır.
Savunma sistemi: Ağırlığa veya beklenmedik dokunmalara karşı cevabımızı oluşturur.
Ayırım yaptırıcı sistemi: Nesnelere dokunarak haklarında bilgi sahibi olmamızı veya öğrenmemizi sağlayan çevresel uyaranlara cevabımızı oluşturur.
Duyu bütünleme değerlendirmesinde; dokunmaya karşı tepkisine ve değişik dokunma yüzeylerini ayırıp ayıramadığına bakıyoruz.
VESTİBULER: Denge İç kulakta yer alır. Yerçekimine karşı vücudumuzun pozisyonunu belirleyen sistemdir. Duyu bütünleme değerlendirmesinde; harekete ve yerçekimine karşı duyarlılığı az mı çok mu, vücudunu doğru pozisyonluya biliyor mu buna bakıyoruz.
PROPRİOSEPSİON: Derin Duyu Kas, tendon, bağlar ve eklemlerden gelen bilgileri verir. Vücut farkında lığının oluşmasını sağlar. Duyu bütünleme değerlendirmesinde; vücut farkındalığı var mı yani vücut bölümlerini ve pozisyonunu bilebiliyor mu?
GÖRME DUYUSU: Dokunmadan sonra öğrenmeyi görme ile sağlarız. Değerlendirmemizde göz kaslarına ve görsel algı becerisine bakıyoruz.
İŞİTME DUYUSU: İletişime geçmemizde önem taşıyor. Duyma bozukluğu dengeyi etkiliyor.
SAFHA 2 - VÜCUT PLANI: Vücut planı, ben imajının oluşulmasında çok önemli. Örneğin bir yere tırmanırken elimizi bacağımızı nereye koymamız gerektiğini bilmemizdir.
REFLEKSLERİN OLGUNLAŞMASI: Kompleks hareketlerin gelişebilmesi için bazı reflekslerin kaybolması gerekir. Proprioseptif ve vestibüler bütünleme ile bu reflekslerin olgunlaşması gerekir. Bu olgunlaşma sonrasında vücudumuzu uygun şekilde hareket ettiririz.
DUYUSAL BİLGİYİ ANALİZ ETME KAPASİTESİ: Bir konuya yoğunlaşıldığında gereksiz bilgileri göz ardı edebilme yeteneğidir. Bu çocuklarımızda şöyle gözlemlenir; bir şeye odaklanırlar dışarıdan farklı bir uyaran geldiğinde diğerini bırakıp ona dönerler. Beyin uyaranlara cevap vermesi gerektiğini düşünür. Bu özellik hiperaktif çocuklarda çok fazla gözlenir.
POSTÜRAL GÜVENLİK Alan içerisinde hareket ederken duyusal anlamda güvende hissetmemizi sağlar.
Vücudun her iki tarafının farkında olma; Her iki tarafını uygun şekilde kullanabilmesidir.
Motor planlama; Yeni bir motor görevi yerine getirebilmek için planlamayı ve nasıl yapılacağını bilmeyi içerir.Bu hareket planı vücut planına dayanır.
Motor planlamayı gerçekleştirebilmek için dokunma duyusu Propriosepsion, vestibüler ve görme duyusundan gelen bilgilere gereksinimiz vardır.
SAFHA 3 Safha 1 ve 2 de anlatılanlar safha 3’ ün oluşması için temel oluştururlar. Algısal motor becerimizin gelişmesi için duyusal bütünleme temel oluşturur.
El - Göz koordinasyonu: Kalem tutma gibi
Okula motor kontrol: Gözlerimizle yazıyı takip etme
Postürel düzenlemeler: Uygun vücut pozisyonunu alması
İşitsel dil becerileri: Söylenen kelimelerin anlaşılır olması
Görsel alan algısı: Altında, üstünde, yanında gibi tanımlar.
SAFHA 4 Bu safhada öğrenmeye geçiliyor.beyin algılama, bütünleme, hatırlama ve motor planlama kapasitesini geliştirirse yetenek öğrenmeye dönüşür. Öğrenme kapasitesi, duyusal bütünlemenin düzgün bir şekilde gelişmesine dayanır.
Akademik öğrenme
Günlük yaşam aktiviteleri
Davranış
Duyu bütünleme bozukluğunun erken belirtileri
Bebeklik döneminde zamanında dönme, emekleme ve yürüme becerisini kazanamamak
Bisikletin pedallarını çevirmede yaşıtlarına göre beceriksizlik
Koşarken dengesini kolayca kaybetmek, düşmek
Oyun becerilerinin yaşıtları kadar iyi olmaması, bazı oyuncakları nasıl kullanacaklarını kolaylıkla anlayamamaları
Dil gelişiminde gecikme
Makasla kesme, yapıştırma becerilerinin yaşıtlarından geri olması
Kendilerine dokunulması ile ilgili problemler
Bazı seslerin ya da ışığın rahatsızlık yaratması
Duyu bütünleme bozukluğunun belirtileri
Hiperaktivite ve dikkat dağınıklığı
Davranış problemleri
Konuşma ve dil gelişimi ile ilgili problemler
Kas tonusu ve koordinasyonla ilgili problemler
Okulda yaşanan problemler: Okuma yazma ve matematik becerilerinin gelişmesinde güçlükler
Yazı yazmada problemler
13-14 yaş: Organize olmayı beceremeyen, odasını ve eşyalarını toplu tutamayan, verilen ödevleri tam olarak yapamayan çocuklar.